Expositie | Verhalen Verbeelden Vrijheid

Kleurrijke en fantasievolle verhalen; zwart-wit gedetailleerde ontdekkingstochten; kleine, huiselijke taferelen; ongelooflijke familieverhalen. Landelijk bekende én wereldberoemde makers van graphic novels vertellen een verhaal, ieder op een eigen kenmerkende manier.

‘Boeken met veel plaatjes’

De expositie ‘Verhalen Verbeelden Vrijheid’ borduurt voort op de succesvolle expositie ‘Woord in Beeld’ uit 2023. Toen was er in de Koppelkerk werk te zien van kunstenaars die jeugdboeken van prachtige illustraties voorzien. In ‘Verhalen Verbeelden Vrijheid’ staat de graphic novel centraal. De tijd waarin 'boeken met veel plaatjes' als domein voor kinderen wordt gezien, ligt hopelijk achter ons, en als dat nog niet zo is, dan draagt de Koppelkerk met ‘Verhalen Verbeelden Vrijheid’ graag bij aan waardering voor deze fantastische kunstvorm, waarin boeiende verhaallijnen en spannende tekenvormen elkaar vinden.

Vrijheid

Het is 2025 en dat betekent dat er in het hele land aandacht wordt besteed aan 80 jaar vrijheid. In de expositie ‘Verhalen Verbeelden Vrijheid’ wordt dit begrip breder getrokken. We kijken niet alleen naar WOII en het einde daarvan, maar ook op welke manier mensen in verschillende omstandigheden (on)vrijheid ervaren. Werk dat op enigerlei wijze uiting geeft aan, of vragen stelt bij, het begrip 'vrijheid', heeft dan ook een prominente plek in deze expositie. 

Kunstenaars

Zodra hij een potlood kon vasthouden, zat Erik de Graaf (Vlaardingen, 1961) aan tafel te tekenen. Het duurde echter nog 40 jaar voordat hij zijn debuut maakte als stripauteur. Kort achter elkaar verschenen vanaf 2003 Verbleekte Herinneringen, Gekleurd Geheugen en Gevonden Verleden. Met Scherven en Littekens maakte hij een tweeluik over een groep jonge vrienden tijdens de Tweede Wereldoorlog.  Het zijn deze twee boeken waaruit werk te zien is in ‘Verhalen Verbeelden Vrijheid’. Erik de Graaf zegt hierover: ‘Scherven en Littekens zijn deels gebaseerd op de geschiedenis van mijn grootouders, mijn moeder en twee ooms. Allemaal jonge mensen die hebben geprobeerd om de oorlog zo goed mogelijk door te komen, waarbij zij soms onmogelijke keuzes hebben moeten maken.  Ik wilde dit verhaal vertellen om te laten zien hoe belangrijk onze vrijheid is, ook vandaag nog.’ Naast dit werk heeft De Graaf meegewerkt aan projecten als ‘Bestemming Canada’ en ‘Het Onvoorstelbare Verbeeld’. 

Mirjam van Houten (1977) woont en werkt in haar geboorteplaats Beetsterzwaag. Na een periode werkzaam geweest te zijn als tekstschrijver, redacteur en journalist, besloot ze in 2010 zich volledig te richten op het schrijven en illustreren van kinderboeken. Van Houten tekent en schildert haar gedetailleerde voorstellingen in gemengde technieken met gebruik van inkt, acryl, pastel en gouache op papier. De werken in deze tentoonstelling hebben als onderwerp 'Het Museum'. Mirjam van Houten: 'Ik besloot iets te maken dat gaat over de vraag wat er met je gebeurt als je door een museum loopt, als je echt geraakt wordt door een schilderij.'  Later dit jaar zullen de tekeningen worden gebundeld in een door De Afûk uitgegeven prentenboek. 

Illustrator en striptekenaar Tobi Dahmen (Frankfurt/Main, 1971) groeide op in Wesel aan de Niederrhein en studeerde Visuele communicatie in Düsseldorf. Sindsdien werkt hij voor verschillende uitgeverijen, bedrijven en reclamebureaus. Hij publiceerde ook strips en publiceerde zijn eerste autobiografische graphic novel ‘Fahrradmod’ in 2015. Het boek werd genomineerd voor de Max- und Moritz-prijs in 2016
en won in hetzelfde jaar de Rudolph Dirks Award voor het beste scenario. Sinds 2018 woont hij met zijn gezin in Utrecht. Na gewerkt te hebben voor verschillende anthologieën met historische context zoals ‘Nächstes Jahr in’, over 1700 jaar Joodse cultuur in Duitsland, en ‘The Unimaginable Image - 10 verhalen over de Holocaust’, publiceerde hij in 2024 ook ‘Columbusstraße - a Family History 1935-1945’.  Deze graphic novel documenteert de tijd voor en tijdens de oorlog binnen Dahmens familie, gebaseerd op archiefmateriaal, dagboeken, brieven, foto's en interviews. 

In de autobiografische strips van Bob Op 't Land (1992) worden grote en kleine thema's verwerkt: over de praktische worsteling van geld verdienen als kunstenaar en de bijbaantjes die daarbij horen. Of over het krijgen van een kindje, en de gevoelens die dat oproept. De strips gaan ook over simpele dingen als LEGO en computerspelletjes spelen. Veel van zijn werk publiceert Bob in eigen beheer in zijn stripreeks 'Plumbum', waarvan inmiddels vier delen zijn verschenen. Momenteel werkt hij aan 'Honingzoet', een graphic novel over het leven met Type 1-Diabetes, waar hij als jongvolwassene mee gediagnosticeerd werd. Bob Op’t Land: ‘Tekenen is voor mij a-bsolute vrijheid. Met een lege, witte bladzijde betreed je een wereld vol mogelijkheden: in welk materiaal je gebruikt, of je voor jezelf tekent of voor een publiek, of je iets wilt zeggen of gewoon wilt oefenen. De enige die je kan tegenhouden, ben jezelf. Strip is voor mij het mooiste narratieve medium. In strip is de connectie tussen de lezer en de maker direct en intiem: in een strip leest de lezer het verhaal, precies zoals de maker het op papier heeft gezet.' 

B. Carrot (Jeruzalem, 1985) kwam in 2006 naar Amsterdam om aan de Rietveld Academie te studeren en is in Nederland gebleven. Na een aantal korte verhalen en strips te hebben geschreven en geïllustreerd, verhuisde ze naar Brussel om een masteropleiding in graphic storytelling af te ronden. Haar afstudeerproject werd haar debuut: de graphic novel ‘Alle dagen ui’. Haar tweede graphic novel ‘Uitweg’ werd lovend ontvangen door zowel critici als media. B. Carrot's werk is politiek en sociaal gedreven, ze schrijft over onderwerpen als Palestina, migratie, grensbeleid en feminisme. Ook heeft B. Carrot meegewerkt aan het project ‘Het onvoorstelbare verbeeld’. Ze woont en werkt in Nijmegen. 

In ‘Verhalen Verbeelden Vrijheid’ is ook plek voor bewegend beeld. Narjes Mohammadi, zelf illustrator met een aantal schitterende animaties op haar naam, selecteert speciaal voor deze expositie een aantal animaties. Waarin het thema ‘vrijheid’ op prikkelende wijze wordt verbeeld. Zij exposeerde eerder al met haar eigen werk bij de Koppelkerk en zij cureerde onlangs een reeks animaties van vrouwelijke makers voor Museum Arnhem. Dit jaar organiseert ze een animatie-evenement voor kinderen in Arnhem gedurende Storytelling Week. In al haar werk streeft Narjes ernaar om door middel van uiteenlopende animaties stemmen uit de hele wereld te laten klinken.