100% Winterswijk
Vrijheidsbomen
-
Vrijheid, Verdraagzaamheid, Verbondenheid en Verscheidenheid
Het jaar 2022 stond in het teken van de viering '1572 - De geboorte van Nederland'. Vier thema's stonden hierin centraal; Vrijheid, Verdraagzaamheid, Verbondenheid en Verscheidenheid. Dit zijn de kernwaarden van onze samenleving die in de 16e eeuw bevochten zijn en waaraan ons land zich sindsdien heeft vastgehouden.
De verbondenheid in verscheidenheid komt juist in Winterswijk met haar buurtschappen prachtig tot uitdrukking. Het is één gemeente Winterswijk, maar tegelijkertijd heeft zowel het dorp als iedere buurtschap haar volstrekt eigen karakter. En juist die verbondenheid tussen dorp en buurtschappen maakt Winterswijk zo bijzonder. Zo bijzonder dat het een blijvend monument verdient in de vorm van negen kunstwerken, één in iedere buurtschap en één in het centrum van Winterswijk. Dat zijn de vrijheidsbomen, die in 2022 en 2023 op 9 locaties in Winterswijk zijn verschenen. Daarmee is de puzzel, die letterlijk het hart vormt van iedere boom, compleet.
Fietsroute
Er is een fietsroute samengesteld die alle vrijheidsbomen aandoet. De route start en eindigt bij de vrijheidsboom op het Vrijheidspark, tegenover het VVV Inspiratiepunt in het Winterswijkse centrum. Het gpx-bestand van deze fietsroute kan hier via je mobiele telefoon waarop een routeapp is geïnstalleerd, gedownload worden.
Kunstenaar
Geboren in Lichtenvoorde in 1963, doorliep kunstenaar Daan de Leeuw de LTS richting bouw en in Rotterdam de MTS-studie Meubelmaker. Als zelfstandig ondernemer restaureerde hij antieke meubelen om na een wereldreis van anderhalf jaar in Wales te belanden als leraar houtbewerking. “Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan” zoals hij het zelf zegt en na negen jaar Wales besloot hij terug te keren naar zijn ware liefde, het runnen van een eigen werkplaats waar hij al zijn vakmanschap en creativiteit als designer, kunstenaar en meubelmaker kwijt zou kunnen. Die werkplaats vond hij in Winterswijk en van daaruit restaureert en maakt hij meubels, geeft hij cursussen en workshops en maakt hij kunstobjecten met de natuur als uitgangspunt. “Werken aan bewustwording door middel van kunstwerken met een verhaal, dat is mijn drijfveer” zo drukt Daan zijn passie uit.
Daan de Leeuw is in elke buurtschap een gesprek aangegaan om een individuele verbeelding aan iedere boom te geven. Elke buurtschap koos zijn eigen woord en kreeg zijn eigen gekleurde puzzelstuk van de puzzel. Zo krijgt elke boom een unieke uitstraling waarin elk buurtschap zichzelf herkent.
Brinkheurne
Op dit pleintje vlakbij de school heeft vroeger een Lindeboom gestaan. Het was een plek van verbinding van mensen, van samen zijn, leren en creëren. Een plek van vruchtbaarheid. Er was een waterpomp, het Volksfeest werd hier gevierd, er waren toneelavonden en andere samenkomsten. De symbolische weergave van het silhouet van de Lindeboom staat voor vruchtbaarheid, liefde, trouw en troost, schoonheid en geluk. De woorden die zijn verbonden door middel van de wortels van de lindeboom en verwerkt in roestvrij stalen naamplaten. Het woord “Fertilitas” maakt deze vrijheidsboom een bijzonder ornament op een speciaal plek in Brinkheurne.
Woold
Het Wooldse Volkslied was een van de aanknopingspunten voor deze vrijheidsboom. De eerste zin uit het Volkslied is “Het is een hele hechte buurtschap”. Een belangrijk en herkenbaar gegeven voor de Wooldse inwoners, wat wordt weergegeven in het woord 'hecht' op de boom. Ook de stalen band om de boom heen symboliseert deze hechte band. Ook zijn de typische gebouwen die in het Woold staan, zoals het Julianagebouw en de school, verbeeld. Daarnaast is alles omringd met bomen, wat symbolisch is voor het coulisselandschap.
Miste
Café Den Tappen in Miste was en is vooral een ontmoetingsplek voor de lokale gemeenschap. Zo zijn de lokale voetbalvereniging, de schietvereniging en de toneelvereniging hier vaak te vinden. Zelfs de ouderengymnastiek maakt gebruik van een zaaltje van het café. Vroeger lag hier een tolweg die Aalten, Bredevoort en Winterswijk met elkaar verbond. Ook stond hier een tappunt voor water en een eindje verderop stond een taxusboom. Bij die boom werd in het verleden recht gesproken. Zowel in het verleden als in het heden was dit een plek van ontmoeting, verbinding en het bracht mensen bijeen.
Corle
Corle bestaat uit 64 boerderijen, 350 inwoners en vijf verschillende buurten. Het logo van Corle bestaat ook uit vijf handen die de vijf buurten symboliseren. Dit zijn de hoekstenen waaruit Corle bestaat. Daarom is het bovenste gedeelte van de vrijheidsboom een vijfhoek. De vijf delen zijn verbonden met elkaar. In het Corlese Volkslied komt dit ook terug; 'met mekare, met z’n allen'.
Meddo
In de vrijheidsboom van Meddo zit een zwerfkei verwerkt. Het verhaal gaat ten ronde dat een van Europa's grootse zwerfkeien ooit in Meddo is gevonden. Deze zwerfkei zou eigenlijk worden geplaatst naar de Pastorietuin, maar een dwarse boer zou de kei naar het voetbalveld hebben versleept. In vrijheidsboom is de zwerfkei alsnog in de Pastorietuin geplaatst. De handen in de vrijheidsboom staan symbool voor de manier waarop jong en oud in Meddo samen dingen voor elkaar krijgt. Dat is kenmerkend voor deze buurtschap.
Huppel en Henxel
De buurtschappen Huppel en Henxel worden vaak in een adem genoemd. Ze zijn sterk aan elkaar verbonden. Daarom is er voor deze vrijheidsboom gekozen voor het woord 'Noaberschap'. Midden door de Dottinkrade, in de buurtschap vooral bekend als het Dötten Krö, loopt de Ratumse beek. De beek vormt precies de grens van huppel en Henxel. De vrijheidsboom staat daarom ook op deze plek. De witte pebbelstenen duiden de Ratumse beek en deze loopt dwars door het puzzelstuk.
Ratum
Ratum is een buurtschap waar jong en oud veel samen doet. In het verenigingsgebouw Emma wordt het jaarlijkse Volksfeest gevierd en ook de lokale muziekvereniging Crescendo oefent hier wekelijks. De fanfare is als koperwerk in de boom verwerkt als een mondstuk dat door kronkelende pijpen wordt verbonden met een hoorn. Het logo is uitgesneden met waterstraaltechniek en siert de bovenkant van de inham, net onder de glasplaat.
Kotten
De vrijheidsboom in Kotten gaat over de vier 'heuken', ofwel hoeken. Deze Scholtenboeren op deze plekken vormden vroeger de grens van Kotten. Het logo op van Kotten is ook in de boom verwerkt, net als het buurtgebouw dat haar 125 jarig bestaan al heeft mogen vieren. De vier hoeken van Kotten zijn: Plantenhook, Gronderhook, Geessinkhook en Geelinkhook. Kotten ligt heel dicht tegen de Duitse grens aan, wat wordt gesymboliseerd door de zin 'Bij uns an de Grenze'.
Centrum
In het centrum komen alle vrijheidsbomen samen in Vrijheid, Verbondenheid, Verdraagzaamheid en Verscheidenheid. De puzzel is op deze vrijheidsboom dan ook volledig ingekleurd in de kleuren die we herkennen van de werken van de in Winterswijk opgegroeide Piet Mondriaan. Ook woorden die zijn ingekerfd in de bomen in de buurtschappen, komen terug in de vrijheidsboom in het centrum; Hecht, Weerkomm´n, Ontmoeting, Noaberschap, An de Grenze, Met mekare, Fertilitas en Samen. Aan de achterzijde van deze vrijheidsboom is het logo van de gemeente Winterswijk afgebeeld. Rondom de bovenkant van de boom zijn de vier V's (Vrijheid, Verbondenheid, Verdraagzaamheid en Verscheidenheid) zichtbaar.
