100% Winterswijk
Molens in Winterswijk
-
Laat maar waaien
Wie door het Winterswijkse landschap reist, ziet her en der een oer-Hollands vergezicht verschijnen. Statige molens sieren de horizon. In Winterswijk zijn diverse oude wind- en watermolens te vinden. Een aantal daarvan zijn Rijksmonumenten. Dankzij enthousiaste eigenaren en vrijwilligers worden de molens onderhouden en vaak zelfs nog gebruikt. Ook is het regelmatig mogelijk om de molens van binnen te bezichtigen en meer te weten te komen over de historie.
Elke Winterswijkse molen heeft een eigen verhaal. Tijdens rondleidingen en bezichtigingen komen deze verhalen uitgebreid aan bod, maar hier lees je alvast wat algemene informatie over de diverse windmolens en watermolens die Winterswijk rijk is.
De Meenkmolen
De Meenkmolen is een korenmolen, gelegen in de buurtschap Miste. Het Rijksmonument is in 1851 gebouwd door de Winterswijkse molenbouwer Maas, in opdracht van Scholtenboer Tenkink. Tenkink woonde op boerderij Meenk, waarnaar de molen is vernoemd. Midden jaren '80 werd begonnen aan de restauratie van de Meenkmolen, die dankzij inzamelingen mogelijk was. Eind jaren '80 werd de restauratie voltooid. Daarmee was de Meenkmolen de eerste windmolen in Winterswijk die geheel gerestaureerd werd. De molen is eigendom van molenaar H.J. Woordes.
De Meenkmolen is 2,55 meter hoog en staat op een molenbelt. Het is een achtkante beltmolen, geheel met schaliën gedekt. De functie van de molen is het malen van graan. Ook vandaag de dag is de molen nog maalvaardig.
Bezoek de Meenkmolen
De Venemansmolen
De Venemansmolen, genoemd naar de familie Venemans, is al vanaf 1827 in bezit van deze molenaarsfamilie. Zij hielden de molen maar liefst vijf generaties lang, tot 1922, in bedrijf. In 1991 is de Venemansmolen aangewezen als Rijksmonument. De molen is een uniek molencomplex, want naast de windkorenmolen is er ook een werkende dieselmaalderij te zien. Deze maalderij werd vroeger gebruikt om het meel te malen met behulp van een dieselmotor, als er niet genoeg wind was. De dieselmaalderij wordt nog altijd aangedreven door een Ruston-dieselmotor uit 1935.
De Venemansmolen is een achtkante stellingmolen, waar op vrijwillige basis gemalen wordt. De molen komt oorspronkelijk uit de Zaan. De Venemansmolen is regelmatig geopend voor bezichtiging. In het bezoekerscentrum wordt de historie van de molen verteld. In 't Spieker kun je nog altijd door de molen gemalen pannenkoekenmeel, kruidkoekmix en cakemix kopen.
Bezoek de Venemansmolen
De Sevink Mölle
De Sevink Mölle werd in 1866 gebouwd in opdracht van vijf boeren. De molen werd op de grond van boer Seevink gebouwd. Hoewel de molen eigenlijk de naam 'De Zorg' droeg, is de deze later vernoemd naar de boer. Naast de molen verrees het molenaarshuis, dat achtereenvolgend door de verschillende molenaars werd bewoond. Aan het molenaarsbedrijf was ook een bakkerij verbonden.
De Sevink Mölle is een volledig maalvaardige, rondstenen beltkorenmolen. In 1992 werd de molen erkend als Rijksmonument. Rond de eeuwwisseling is de Sevink Mölle gerestaureerd. Ook vandaag de dag maalt de molen nog altijd graan voor o.a. de geliefde Sevink pannenkoekenmix, dat nog steeds in de molenwinkel verkocht wordt.
Bezoek de Sevink Mölle
Molen Bataaf
Molen Bataaf is een korenmolen die in 1801 is gebouwd en tot 1958 in werking was voor het malen van graan. De molen heeft de naam te danken aan de Bataafse Republiek. De Bataaf werd opgericht door de Hervormde Kerk, om met de opbrengst ervan de predikanten te kunnen betalen. In de jaren '60 werden de wieken en het gaande werk van de molen verwijderd. Vervolgens werd de molen als opslagplaats gebruikt.
In 2008 is begonnen aan de restauratie van de molen, waarna deze in 2010 weer in gebruik is genomen. In de molenbelt onder de molen is een expositieruimte ingericht, waar een permanente tentoonstelling over Scholtenboeren te bewonderen is. De molen is regelmatig geopend voor bezichtiging.
Bezoek Molen Bataaf
Watermolen Den Helder
Watermolen Den Helder, ook wel bekend als de Plekenpolsemolen of de Olliemölle, is een Rijksmonumentale dubbele onderstal koren- en oliewatermolen aan de rivier de Boven-Slinge. Gelegen in een prachtig natuurgebied en hierdoor een van de meest fotogenieke plekjes van Winterswijk. De vroegst bekende vermelding van de molen stamt uit 1303, toen de molen een onderdeel was van havenzate Plekenpol. Aan het eind van de 19e eeuw is de molen in het bezit gekomen van molenaar Jan Helder, naar wie de molen ook werd vernoemd. In het begin van de 20e eeuw heeft de gemeente Winterswijk de watermolen gekocht, waarna het complex werd ingericht als zwembad. Deze functie kwam te vervallen na de opening van het nabijgelegen Strandbad.
De molen kwam door de jaren heen in verschillende handen. Er was een timmerwerkplaats, een ijssalon en later een café en restaurant in gevestigd. In 2016 is de restauratie van de watermolen afgerond en werd deze geschikt gemaakt voor de opwekking van elektriciteit. De andere gebouwen zijn sindsdien in gebruik als woning. De prachtige watermolen is nog altijd een van de door bezoekers meest geliefde locaties in Winterswijk.
Bezoek watermolen Den Helder
Berenschot's watermolen
Berenschot's Watermolen is een aan de Boven-Slinge gelegen watermolen met onderslagrad. De watermolen werd in 1652 gebouwd door Adriaen van Eerde tot Pleckepol en behoorde tot havezate Plekenpol. In 1911 werd het handelaarsechtpaar Berenschot eigenaar van de molen, waarnaar deze ook werd vernoemd. Daarna bleef de molen generaties lang in de familie. Tot 1960 was de molen in gebruik als veevoermaalderij.
Toen de Boven-Slinge in 1960 overstroomde, werd het waterrad vernield. Dat werd destijds al niet veel meer gebruikt, omdat men wegens de productiviteit al was overgegaan tot de aanschaf van een elektrische hamermolen, die in de naastgelegen silo werd geplaatst. Eind jaren '70 kwam de watermolen in het bezit van de heer Buunk, die de molen heeft gerestaureerd en er een restaurant begon. De volgende generatie van de familie Buunk heeft de restauratiewerkzaamheden en het restaurant voortgezet en schenken ook vandaag de dag graag een kop koffie voor je in.
Bezoek Berenschot's watermolen
Schrijf je in voor de nieuwsbrief!
Wil je op de hoogte blijven van de laatste nieuwtjes over kunst en cultuur in Winterswijk? Of wil je regelmatig updates ontvangen over alle ontwikkelingen op het gebied van wonen, werken en recreëren in Winterswijk? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.
