100% Winterswijk
Vrijheidsboom Ratum
Je staat hier voor de Vrijheidsboom van de Winterswijkse buurtschap Ratum. Van deze Vrijheidsbomen zijn er acht die symbool staan voor de betreffende buurtschap en één waarin alles samen komt in het centrum van Winterswijk.
Het idee voor deze Vrijheidsbomen is ontstaan in 2022 als onderdeel van de viering “1572, Geboorte van Nederland”. Hierbij stonden de vier V’s centraal: Vrijheid, Verdraagzaamheid, Verbondenheid en Verscheidenheid. In opdracht van de stichting Ondernemen met Cultuur heeft houtkunstenaar Daan de Leeuw, in overleg met de betreffende buurtschap, een Vrijheidsboom gemaakt die kenmerkend is voor die buurtschap. De boom waar je nu naar kijkt verbeeldt het volgende:
Ratum is een buurtschap waar jong en oud veel samen doet. In het verenigingsgebouw Emma wordt het jaarlijkse Volksfeest gevierd en ook de lokale muziekvereniging Crescendo oefent hier wekelijks. De fanfare is als koperwerk in de boom verwerkt als een mondstuk dat door kronkelende pijpen wordt verbonden met een hoorn. Het logo is uitgesneden met waterstraaltechniek en siert de bovenkant van de inham, net onder de glasplaat.
In deze buurtschap zien we hoe het Scholte systeem zijn stempel drukt op deze kleine geïsoleerde buurtschap met zijn afwisselende bossen, bouw – en weilanden. Scholten waren in de vroegere eeuwen (voor 1795) de belastinginners voor o.a. het Stift van Vreden. In de Franse Tijd moest het Stift afstand doen van deze goederen en daarmee werden deze Scholten min of meer zelfstandig met de nodige pachtboerderijen in hun bezit. Niet elke grote boerderij was een scholte, maar met de verzelfstandiging en de nieuwe erfwet, waarbij elk kind zijn deel ontving in plaats van dat oudste alles kreeg, ontstonden de zogenaamde ‘kwartjesscholten’. Deze waren door de vererving aan hun bezit gekomen, maar het oorspronkelijke goed werd bij het voortschrijden van de generaties verder opgedeeld. Om dit te voorkomen trouwde men vaak met de eigen neef of nicht om alles in het bezit te houden. Trouwen in de familie is echter vaak funest voor een sterk en talrijk nageslacht zodat ook niet-Scholten de kans kregen zich te ontplooien.
In Ratum ligt de voor Europa unieke Steengroeve, de enige plek in Nederland waar commercieel kalk wordt gewonnen. Met zijn prachtige aardlagen van 250 miljoen jaar oud en de vele fossielen, waaronder de in Naturalis te bewonderen nothosaurus, is dit een mekka voor geologen en paleontologen.
Over paadjes langs zandstenen grensbewakers zoals de Hakensteen en de Vitussteen kun je een prachtige wandeling langs de grens maken.
* Deze informatie is zorgvuldig samengesteld door stichting Ondernemen met Cultuur.
Fietsroute
Er is een fietsroute samengesteld die alle vrijheidsbomen aandoet. De route start en eindigt bij de vrijheidsboom op het Vrijheidspark, tegenover het VVV Inspiratiepunt in het Winterswijkse centrum. Het gpx-bestand van deze fietsroute kan hier gedownload worden.
Kunstenaar
Geboren in Lichtenvoorde in 1963, doorliep kunstenaar Daan de Leeuw de LTS richting bouw en in Rotterdam de MTS-studie Meubelmaker. Als zelfstandig ondernemer restaureerde hij antieke meubelen om na een wereldreis van anderhalf jaar in Wales te belanden als leraar houtbewerking. “Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan” zoals hij het zelf zegt en na negen jaar Wales besloot hij terug te keren naar zijn ware liefde, het runnen van een eigen werkplaats waar hij al zijn vakmanschap en creativiteit als designer, kunstenaar en meubelmaker kwijt zou kunnen. Die werkplaats vond hij in Winterswijk en van daaruit restaureert en maakt hij meubels, geeft hij cursussen en workshops en maakt hij kunstobjecten met de natuur als uitgangspunt. “Werken aan bewustwording door middel van kunstwerken met een verhaal, dat is mijn drijfveer” zo drukt Daan zijn passie uit.
Daan de Leeuw is in elke buurtschap een gesprek aangegaan om een individuele verbeelding aan iedere boom te geven. Elke buurtschap koos zijn eigen woord en kreeg zijn eigen gekleurde puzzelstuk van de puzzel. Zo krijgt elke boom een unieke uitstraling waarin elk buurtschap zichzelf herkent.
